Alerjik Astıma bir bakış: Belirtiler, tetikleyiciler ve teşhis yöntemleri

Alerjik astım, alerjenlerin astım semptomlarını tetiklediği bir durumdur. Çevremizde bulunan alerjenler vücuda girdiğinde, bağışıklık sistemi reaksiyon gösterir ve hırıltı, öksürük, nefes darlığı gibi alerjik astım belirtileri ortaya çıkar. Bu bölümde, sizi alerjik astım hakkında bilgilendirmeyi amaçlıyoruz. Alerjik astım bölümünde aşağıdaki başlıklar yer almaktadır:

ALERJİK ASTIM NEDİR VE NASIL OLUŞUR?

Astım, akciğerlerdeki hava yollarının daralması, şişmesi ve fazla balgam üretimiyle karakterize bir durumdur. Bu durum, nefes almayı zorlaştırır ve öksürük, hırıltı ve nefes darlığı gibi semptomlara neden olur.

Bağışıklık sistemi, vücudu bakteri ve mikroplardan korumakla görevlidir. Ancak alerjiniz varsa, bağışıklık sistemi zararsız maddelere karşı da vücudu korumaya çalışır, örneğin evcil hayvanların deri döküntüleri veya tüyleri veya ev tozu akarları gibi.

Bazı insanlar için alerjik astım sıkıntı yaratmazken, bazı insanlar için günlük aktiviteleri kısıtlayabilen ve hayati risk taşıyan büyük bir sorun haline gelebilir. Astım hastalarının %90'ı alerjik nedenlere bağlı olarak gelişir.

Alerjik Astımın Başlıca Tetikleyicileri Nelerdir?

Alerjik astımın nedenleri ve tetikleyicileri kişiden kişiye farklılık gösterse de belirli başlı ve ayırt edici tetikleyiciler vardır. Bunlar şunları içerir:

Polen, ev tozu akarları, küf, kedi/köpek gibi evcil hayvan deri döküntüleri ve tüyleri gibi çevremizde bulunan maddeler, Genetik faktörler, Soğuk algınlığı gibi enfeksiyonlar, Egzersiz gibi fiziksel aktiviteler, Soğuk hava, Sigara dumanı gibi hava kirleticiler, Aspirin, ibuprofen gibi belirli ilaçlar, Duygusal değişimler, stres, Sülfit ve koruyucu maddeler içeren kalamar, kurutulmuş meyve, işlenmiş patates, bira ve şarap gibi bazı gıdalar, Reflü (mide asidinin ağza gelmesi)

Solunan Alerjenlerin Alerjik Astım Üzerindeki Etkisi

Solunum yoluyla vücuda giren alerjenler, alerjik astımı olan kişiler için en önemli tetikleyicilerdir. Alerjik astımlı kişiler, vücutlarının duyarlı olduğu alerjenlerle temas ettiğinde bahar nezlesi veya mevsimsel alerjik rinit yaşarlar. En yaygın solunan alerjenler arasında şunlar bulunur:

Evcil hayvan deri döküntüleri, Ev tozu akarları, Hamam böceği parçacıkları, Küf, Polen

Gıda Alerjisinin Alerjik Astım Üzerindeki Etkisi

Çok yaygın olmasa da, gıda alerjisi de alerjik astımı tetikleyebilir. Ancak bu durum yaygın olmasa da ciddi sonuçlar doğurabilir. Alerjik belirtilere neden olabilecek yaygın gıdalar arasında şunlar bulunur:

Yumurta, İnek sütü, Fıstık, badem, fındık, ceviz gibi kuruyemişler, Soya fasulyesi, Buğday, Balık, kalamar ve diğer kabuklu deniz ürünleri

Koruyucu gıda maddeleri de alerjik astımı tetikleyebilir. Sodyum bisülfat, potasyum bisülfat gibi katkı maddeleri işlenmiş gıdalarda veya hazırlanmasında kullanılır. Eğer bu maddelere alerjiniz varsa, alerji testi yaptırarak hangi gıdalara karşı alerjinizin olduğunu belirleyebilir ve önlem alabilirsiniz.

Genetik Faktörün Alerjik Astım Üzerindeki Etkisi

Alerjik astımın en önemli nedenlerinden biri genetiktir. Astım, kalıtımsal bir hastalıktır. Ancak, ailesinde astımı olmayan kişilerde de astım gelişebilir. Astıma neden olan gen henüz kesin olarak belirlenemediği için astımın gelişip gelişmeyeceği konusunda test yapılamamaktadır. Ailesinde alerjik hastalıklar olan kişilerde alerjik astım riski %30'dur. Eğer ailede iki kişide alerjik hastalık varsa, bu risk %50'ye kadar çıkabilir.

Sigaranın Alerjik Astım Üzerindeki Etkisi

Sigara dumanına maruz kalmak, alerjik astımın en belirgin tetikleyicilerinden biridir. Hamilelik sırasında sigara içilmesi veya sigara dumanına maruz kalınması da astım gelişimine yol açabilir. Sigara, alerjik astıma neden olabileceği gibi astım semptomlarını tetikleyebilir ve astım krizine yol açabilir. Ayrıca, sigara astım tedavisinin başarısını da engelleyebilir.

Hava Kirliliğinin Alerjik Astım Üzerindeki Etkisi

Hava kirliliğinin astım gelişimindeki rolü tartışmalı olmasına rağmen, akciğerleri olumsuz etkilediği ve alerjik astımı tetikleyerek astım krizlerine yol açtığı kesindir.

ALERJİK ASTIM BELİRTİLERİ NELERDİR?

Alerjik astımın en önemli belirtileri sık tekrarlayan öksürük, hırıltı (hışıltı) ve nefes darlığıdır. Egzersiz sonrası nefes darlığı, hırıltı veya öksürük gibi semptomlar da alerjik astımın diğer önemli belirtileridir. Astım hastalarının akciğerleri çok hassas olduğu için sık sık hastalanır ve gereksiz antibiyotik kullanma eğilimindedirler.

Alerjik Astımda Görülen Öksürüğün Özellikleri Nelerdir?

Öksürüğün özellikle uyku sonrası veya sabaha karşı ortaya çıkması Gece öksürüğün uyanmaya neden olması Egzersiz sonrası öksürüğün artması Balgamın zor çıktığı öksürüğün olması

Alerjik Astım Belirtilerinin Özellikleri Nelerdir?

Belirtiler tekrarlayıcı olmalıdır. Bir aydan daha kısa süren sadece öksürük şikayeti olan bir kişiye alerjik astım teşhisi koymak zordur. Alerjik astım ilaçları (Ventolin, Brcanyl gibi nefes açıcılar) ile rahatlama olmalıdır. Belirtiler tetikleyicilerle ilişkili olmalıdır. Keskin kokular, sigara içimi, kirli havaya maruz kalma, soğuk havaya çıkma, alerjenlerle temas, ev temizliği gibi tetikleyicilerden herhangi biriyle astım belirtileri ortaya çıkıyorsa alerjik astım olabilir. Belirtilerin bazı mevsimlerde ortaya çıkması önemlidir (örneğin polenlerin yoğun olduğu bahar aylarında artması).

Astım belirtileri olan öksürük, nefes darlığı, hırıltı gibi semptomlarla karşılaşıldığında veya kötüleştiklerinde, aşağıdaki durumlarda ortaya çıktığında alerjik astım şüphesiyle değerlendirilmelidir:

Hayvanlara temas edildiğinde veya aynı ortamda bulunulduğunda, Deterjan, boya gibi kimyasal maddelerin kokusuna maruz kalındığında, Evde temizlik yapıldığında, Polenlerin yoğun olduğu dönemlerde, Gribal enfeksiyon geçirildiğinde, Sigara içildiğinde, Stresli durumlarda veya heyecanlanıldığında, Soğuk algınlığı geçirildiğinde tamamen düzelme 10 günden uzun sürüyorsa.

ALERJİK ASTIM NASIL ANLAŞILABİLİR

Sık tekrarlayan öksürük, hırıltı (hışıltı), nefes darlığı alerjik astımın (alerjik bronşitin) en önemli belirtileridir. Astım hastalarının akciğerleri hassas olduğu için sık sık hastalanır ve gereksiz antibiyotik kullanma eğilimindedirler. Bu nedenle, gereksiz antibiyotik kullanımını önlemek için alerjik bronşit teşhisi oldukça önemlidir.

Bu belirtiler önemlidir:

Özellikle nefes verme sırasında göğüste hırıltı (hışıltı) sesi duyulması, Sık sık öksürük olması ve özellikle gece artması, gece öksürükle uyanmanın olması, sabahları veya sabah kalkınca öksürük olması, Tekrarlayan hırıltı, Sık sık nefes darlığı olması, Öksürüklerin bazı mevsimlerde kötüleşmesi, Egzersiz yapıldığında öksürük, hırıltı olması, Sık sık gribal enfeksiyon ve öksürük olması, öksürüklerin 2 haftadan uzun süre devam etmesi, Sigara, deterjan, boya gibi kimyasal maddelerin kokusuna aşırı hassasiyet olması, Ailede veya akrabalarda astım, alerjik rinit, egzama, gıda alerjisi, ilaç alerjisi gibi alerjik hastalıkların bulunması, Öksürük, nefes darlığı gibi belirtilerin ventolin gibi nefes açıcı ilaçlarla rahatlaması.

Yukarıdaki durumlar sık sık yaşanıyorsa, mutlaka alerjik astım düşünülmeli ve bir immünoloji ve alerji uzmanına başvurarak doğru teşhis konulmalıdır.

Doğru teşhis koymak son derece önemlidir! Her astım belirtisi olan kişi alerjik astım olmayabilir. Bu nedenle doğru teşhis koymak çok önemlidir. Alerjik astım tedavisi kısa süreli bir tedavi değildir, aylarca hatta bazı durumlarda yıllarca süren bir tedavidir. Yanlış teşhis durumunda kişi gereksiz yere uzun süre tedavi görür. Tam tersi durumda, astımı olduğu halde olmadığı varsayılırsa, akciğer hasarı meydana gelebilir. Bu nedenle, doğru teşhisin konması ve gerekli tedavinin verilmesi önemlidir.