Antidepresanlar beyin fonksiyonlarına zarar veriyor mu? Yeni araştırma endişeleri artırdı

Dünya genelinde milyonlarca insanın kullandığı antidepresan ilaçların beyin fonksiyonları üzerindeki etkisi uzun süredir tartışılıyor. Son yapılan bir araştırma, seçici serotonin geri alım inhibitörleri (SSRI) kullanan demans hastalarında, beyin fonksiyonlarının daha hızlı gerilediğini ortaya koydu.

Peki, antidepresanlar beyin fonksiyonlarına zarar veriyor mu? Bu sorunun yanıtını daha iyi anlayabilmek için bilim insanlarının son bulgularına göz atalım.

Antidepresanlar ve Demans Arasındaki Bağlantı

İsveç'teki Karolinska Enstitüsü uzmanları, ortalama yaşı 78 olan yaklaşık 19 bin demans hastası üzerinde detaylı bir analiz gerçekleştirdi. Araştırma kapsamında bu hastaların yaklaşık beşte birine antidepresan ilaçlar reçete edildiği ve bu hastaların %65'inin SSRI türevi ilaçlar kullandığı ortaya çıktı.

Araştırmacılar, hastaları dört yıl boyunca takip ederek hafıza testleri uyguladı. Testlerde tarih, yıl ve kelime listelerini hatırlama yetenekleri ölçüldü ve antidepresan kullanan hastaların her yıl ortalama 0,3 puan daha düşük skor aldığı belirlendi. Bu etkinin SSRI grubundaki hastalarda daha belirgin olduğu vurgulandı.

Antidepresan Kullanımı İle Artan Riskler

BMC Medicine dergisinde yayımlanan araştırmaya göre, antidepresan kullanan hastalarda:

Ölüm riski %7 oranında artıyor.

Kemik kırığı riski %18 daha fazla.

Yüksek dozda SSRI kullanan hastalarda:

Şiddetli bunama tanısı alma olasılığı %35 artıyor.

Ölüm riski %18 daha yüksek.

Kemik kırılma riski %25 daha fazla.

Ancak uzmanlar, bu bulguların tek başına antidepresanlardan kaynaklanmadığını, depresyonun zaten vücut üzerinde ciddi etkiler bırakan bir hastalık olduğunu belirtiyor.

Uzmanlardan İki Farklı Görüş

Alzheimer Derneği Araştırma ve İnovasyon Müdür Yardımcısı Richard Oakley, bu bulguların daha fazla araştırma gerektirdiğini söylüyor. Oakley'e göre, antidepresanlar beyin fonksiyonlarını olumsuz etkileyebilir ancak kesin bir sonuca varmak için daha geniş çapta klinik çalışmalar yapılmalı.

Diğer yandan, Dr. Prasad Nishtala, antidepresanların beyin sağlığına etkisinin daha geniş bir çerçevede ele alınması gerektiğini vurguluyor. Ona göre, depresyonun kendisi de bilişsel gerilemeye neden olan bir faktör olduğundan, ilaçların zararlı olup olmadığı konusunda dikkatli yorum yapılmalı.

Demans ve Toplumsal Etkileri

Demans, Alzheimer hastalığı ve vasküler demans gibi farklı türeleriyle, dünya genelinde milyonlarca kişiyi etkileyen bir hastalıktır. İngiltere'de yaklaşık bir milyon kişi demans ile yaşıyor. Alzheimer Derneği'nin analizlerine göre, demansın İngiltere'ye yıllık maliyeti 42 milyar sterlin olarak hesaplanıyor ve bu maliyetin büyük bir bölümünü aileler üstleniyor.

Antidepresanlar ve Beyin Sağlığı: Ne Yapılmalı?

Bilim insanlarının güncellenen bulguları, antidepresanların beyin sağlığı üzerindeki etkisini daha iyi anlamak için daha fazla araştırma gerektirdiğini ortaya koyuyor. Depresyonun, tek başına bilişsel yetileri etkileyebileceği bilinirken, ilaçların bu sürece nasıl katkıda bulunduğu kesin olarak belirlenmiş değil.

Bu nedenle uzmanlar, her hastanın kişisel tıbbi geçmişini ve semptomlarını dikkate alarak ilaç kullanımına karar verilmesi gerektiğini vurguluyor. Doktor kontrolü olmadan ilaç kullanımı kesinlikle önerilmiyor.