Gençler Dikkat! Sadece yaşlılıkta görülmüyor

Genellikle yaşlılık döneminde sıklıkla karşımıza çıkan unutkanlık günümüzde gençler hatta çocuklar arasında bile görülebiliyor. Moodist Hastanesi'nden Nöroloji Uzmanı Dr. Meliha Aydın, gençlerde unutkanlık nedenlerinin en başında depresyonun geldiğini, çocuklarda ise unutkanlığa çocukluk çağı depresyonunun, ergenlik dönemi sorunlarının, dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğunun neden olduğunu belirtiyor.

Çevremizde gördüğümüz, duyduğumuz, duyu organlarımızla algıladığımız her türlü bilgi, öncelikle kısa süreli hafızaya kaydedilir. Burada kaldığı saniyeler süresince kalıcı olarak kaydetmek istediklerimizi seçerek ve bu bilgileri tekrar ederek kalıcı hafızaya kaydederiz. Bu kayıtlı bilgileri kullanamıyorsak ya da bilgilere ulaşmada güçlük yaşıyorsak, unutkanlıktan bahsedebiliriz.

Toplumda 65 yaş üstü bireylerin yüzde 5'inin, 85 yaş üstü bireylerin ise yüzde 35 – 50'sinin unutkanlık yaşadığını belirten Nöroloji Uzmanı Dr. Meliha Aydın, her unutkanlık durumunun bunama ya da Alzheimer olmadığını belirtiyor. Aydın şöyle devam ediyor: "Unutkanlık genellikle yaşlılıkta ortaya çıksa da sadece yaşlılarda görülüyor düşüncesi doğru bir varsayım değil. Her yaş grubunda çok farklı nedenlere bağlı olarak patolojik unutkanlık gelişebilir. Ayrıca unutkanlığın bir hastalık olmadığını ve öğrenme güçlüğünden ayırt edilmesi gerektiğini belirten Aydın, unutkanlığın birtakım hastalıklar için de erken bir belirti olabileceğini söylüyor.

Yaşlılık, kazalar ve birtakım hastalıklarla oluşan beyin hasarı, vitamin eksiklikleri, hormonal bozukluklar, kullanılan ilaçların yan etkileri ve daha pek çok nedenlerle dikkatin ve beyin bellek depolarının etkilendiğini ve bunun da unutkanlığa neden olduğunu belirten Aydın, yeni bilgilerin kaydı için eskilerin kısmen unutulmasının doğal olduğunu ancak günlük yaşantımızı etkileyecek şiddette unutkanlığın bir nöroloji uzmanı tarafından değerlendirilmesi gerektiğini ve her yaş grubundaki unutkanlık için altta yatan nedenlerin bulunarak çözümlenmesi gerektiğini söylüyor.

"Dikkat Eksikliği Unutkanlığa Neden Oluyor"

Unutkanlığa neden olan durumların, hafızayı direkt ya da dolaylı yoldan etkileyen bozukluklar olduğunu belirten Nöroloji Uzmanı Dr. Meliha Aydın, bunlardan biri olan dikkat eksikliği bozukluğunun hafızayı dolaylı olarak etkilediğini söylüyor. Aydın şöyle devam ediyor: "Dikkati bozan her durum ve hastalık unutkanlığa yol açar. Örneğin; depresyon ya da anksiyete bozukluğu, zihin yorgunluğu, uyku bozukluğu, yoğun stres gibi faktörler kişide dikkat bozukluğu yaratarak unutkanlığa yol açar. Unutkanlık altta yatan hastalığa ya da duruma bağlı olarak farklı belirti ve semptomlar içerir."

Hafıza merkezini direkt etkileyen durumun ise hücrelerin düzgün çalışmasını sağlayan maddelerin eksikliği ya da bu hücrelerin ölümüne bağlı olarak gelişebildiğini aktaran Dr. Meliha Aydın, kandaki birtakım maddelerin eksikliğinin hafıza merkezindeki hücrelerin düzgün çalışmasını engelleyerek unutkanlık yapabildiğini, başta B12 vitamini olmak üzere vitamin eksiklikleri ve demir eksikliğinin hafıza bozukluğu yapabildiğini belirtiyor. Aydın, damar darlıkları ve dolaşım bozukluğuna yol açan hipertansiyon, şeker hastalığı, kolesterol yüksekliği gibi birtakım hastalıkların da unutkanlığa yol açabileceğini söylüyor.

Nöroloji Uzmanı Dr. Meliha Aydın, unutkanlığı işaret eden birtakım belirtileri şu şekilde sıralıyor:

Bazı günlük eylemleri yapmakta güçlük, işyerinde önceden kolaylıkla yerine getirilen işlevleri yapamamak
Sık ve rutin yapılan işleri yapmakta zorlanmak
Günlük yaşam içerisinde sürekli özel eşyaları kaybetmek
Özel günleri hatırlamamak
Kapının üzerinde anahtarı, ocaktaki yemeği unutmak
Yakın kişilerin adlarını ve kim olduklarını hatırlayamamak
Sohbet ettiği sırada cümleleri unutmak

Yaşlılık dolayısıyla ortaya çıkan unutkanlıkta;

Ruh hali, kişilik ve davranış değişimleri, içe kapanma
Dikkatsizlik ve ani unutmalar
Yol bulamama, adres kaybı
Konuşma güçlüğü, anlamada zorluk çekme
Hesaplama benzeri becerilerde gerileme, aritmetik yapamamak
Canlı hayaller görmek

Travma ya da herhangi bir hastalığa bağlı gelişen unutkanlıkta;

Sebepsiz yere ortaya çıkan öfke hissi, duygu durum değişiklikleri
Hafıza kusurları, dikkat dağınıklığı
Nefes almada güçlük, vücut aktivitelerini kontrol edememe
Açıklanamayan nöbet şeklinde ataklar
Şiddetli baş ağrısı, ani kilo kaybı

Çocuklarda ve Gençlerde de Görülüyor

Çocuklarda oluşan hafıza sorunlarının psikolojik nedenlerine bakıldığında çocukluk çağı depresyonu, ergenlik dönemi sorunları, dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu olduğunu belirten Nöroloji Uzmanı Dr. Meliha Aydın, "Bunların yanı sıra yanlış ve yetersiz beslenme de çocuklarda unutkanlığın en önemli nedenlerinden biridir. Zamanında müdahale edilmediği takdirde bu durum, ilerleyen süreçlerde öğrenme güçlükleri ve dikkat eksikliği yaşanmasına neden olabilmektedir" diyor.

Gençlerde görülen unutkanlığın altında ise sıklıkla psikiyatrik sorunlar yattığını söyleyen Dr. Meliha Aydın şöyle devam ediyor: "Günümüz şehir ve çalışma hayatının getirdiği stres, depresyon, gerginlik beyin işlevlerinden dikkati toparlama ve yöneltmeyi bozarak unutkanlığa yol açar. Unutkanlığın bilgisayar, cep telefonu gibi elektronik cihazların kullanımı ile arttığına dair elimizde net bir veri olmamakla birlikte yoğun ve stresli ortamlarda çalışma, psikolojik birtakım faktörler, beynin bilgi işleme sürecini olumsuz etkileyerek unutkanlığa neden olur. Bu şekilde oluşan unutkanlık genellikle ciddi bir beyin hastalığı belirtisi değildir."