Ruhittin Sönmez

SENİN EKONOMİK KURTULUŞ REÇETEN NE?

Ruhittin Sönmez'in "SENİN EKONOMİK KURTULUŞ REÇETEN NE?" adlı köşe yazısı.

Ruhittin Sönmez

Yaşadığımız ağır ekonomik kriz ortamında dahi iktidara hesap sormak riskli. Fakat Muhalefet partilerine dönüp “sizin ekonomik kurtuluş reçeteniz var mı?” diye sormak hem kolay ve hem de entelektüel bir hava verdiğinden konforlu bir alan yaratıyor.

Sanki iktidarın sınırları, yönü ve hedefi belli istikrarlı bir programı varmış da muhalefetin yokmuş gibi.

İktidar, “heterodoks” yani genel kabul görmüş politikaların dışında yeni yöntemler denemekte olduğunu kendisi açıkladı. Buna karşılık muhalefetin ekonomi biliminde genel kabul görmüş politikaları benimsediğini biliyoruz.

Türkiye’de 9 Temmuz 2018 tarihinden itibaren Cumhurbaşkanlığı Sistemi uygulanmaya başladı. Yeni sistemin Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan 4 yılda 3 ekonomi bakanı değiştirdi. 

Her ekonomi bakanı döneminde ayrı politikalar izlendi.

20 ayda 4 Merkez Bankası Başkanı değişti. “Söz dinleyen” Başkanlar döneminde, tek görevi enflasyonu kontrol etmek ve Türk Lirasına değer ve itibar kazandırmak olan Merkez Bankası bu hedeften vazgeçti.

Demek ki iktidarın bir reçetesi hatta bir yol haritası bile yok!

************************************

DEĞİŞEN EKONOMİ POLİTİKALARI 

·       Damat Berat Albayrak’ın Maliye ve Hazine Bakanı olduğu dönemde kur artışını önlemek için MB rezervlerini sattı. Faizi enflasyonun altında tutmaya çalıştı. Sonuçta 128 milyar dolar rezerv satışına rağmen, kur artışı önlenemedi. Bu politikanın başarılı olmadığı görülüp, Türkiye bir ödemeler dengesi krizine girmek üzereyken Berat Albayrak sosyal medya üzerinden görevini bırakıp kayıplara karıştı.

·       CB Erdoğan vaziyetin kötüye gidişini görünce Berat Albayrak’ın yerine Lütfi Elvan’ı atadı. Elvan ancak bir yıl kadar görev yapabildi. (10 Kasım 2021- 2 Aralık 2021) Yerine Nureddin Nebati atandı.

Erdoğan Merkez Bankası Başkanlığına da Eski Maliye Bakanı Naci Ağbal’ı atadı. Ağbal 7 Kasım 2020- 20 Mart 2021 arasında sadece 132 gün görev yaptı. Politika faizini iki kademede yüzde 15’ten 19’a çıkardı. Dolar kuru 8,5 TL’den 7,2 TL’ye düştü. Bu görevden alındı. Yerine Şahap Kavcıoğlu atandı. 

Bu görevden alma Merkez Bankası’nın en başarılı eski Başkanlarından, İYİ Parti Milletvekili Durmuş Yılmaz tarafından “ekonomik intihar” olarak nitelendirildi.

Lütfi Elvan- Naci Ağbal ikilisi 2018 öncesi politikalarına dönüş işaretiyle piyasalara güven verdi. Merkez Bankası politika faizlerini yükseltti. Akabinde ekonomideki diğer temel parametrelerde düzelme görüldü.

·         Özellikle Eylül 2021 ayından sonra keskin bir politika değişikliğine gidildi. “Faiz sebep enflasyon sonuçtur” iddiasıyla, politika faizleri indirildikçe kur artışları kontrol edilemez hale geldi. Kurlar yükseldikçe CB Erdoğan ve ekonomi kurmayları “Çin Modelini deniyoruz. Başarılı olursak yapısal bir sorunu çözmüş olacağız” dediler. “Kurlar yükseldikçe ihracat artacak, Türkiye işgücü ucuzlayacağı için dışarıdan yatırım gelecek. Böylece cari açık yerine cari fazla vereceğiz, istihdam artacak” iddiasında bulundular. Hiçbiri olmadı.

·         Bu politikaya Dolar kuru 18 TL’yi geçip, yükselen maliyet enflasyonu sebebiyle her şeyin fiyatları artmaya başlayınca son verdiler. Kurları tutmak için, faizleri yükseltmek yerine, Kur Korumalı Mevduat (KKM) denilen bir enstrüman getirdiler. TL hesaplarını dahi dolara endeksleyen bu sistemle tam bir dolarizasyon yaşanmakta. Bu sistemle çok parası olan mevduat sahiplerine Hazine tarafından (milletin cebinden) örtülü yüksek faiz ödendi. KKM’nin uygulandığı 3 aylık dönemde kur artışı %27 oldu. Kredi ve tüketici faizleri de yükseldi.

****

Halen Dolar kuru 15 TL’ye yakın. Gerçek tüketici enflasyonu ENAG’a göre yüzde 142, TÜİK Üretici Enflasyonu: %115, TÜİK’in makyajlı Tüketici Enflasyonu yüzde 61.

Hayat pahalılığı hiç görmediğimiz mertebede ağır. Vatandaşların çoğu en temel ihtiyaçlarını karşılayamaz halde.

Metropoll Araştırma Şirketinin Şubat anketine göre; ekonomik durumu sebebiyle nüfusun %50,3’ü yemek öğünlerini azaltmış; %31,9’u zaman zaman aç kalıyor; %61,8’i et tüketmeyi bırakmış; yüzde 53,7’si kalın giyinerek evini ısıtmaktan vazgeçmiş; araç sahiplerinin %62,5’i özel aracının kullanımını bırakmış…

Dehşet verici bir derin yoksullaşmanın işaretleri bunlar.

************************************

KURTULUŞ REÇETESİ BELLİ

Siz yine de, Türkiye’deki kontrolsüz ekonominin ve derin yoksullaşmanın mimarı olan, 4 yılda 4 çeşit politika uygulayan ve bundan sonra ne yapacağı belli olmayan iktidarı sorgulamayın.

Muhalefet partileri zaman zaman ekonomik kurtuluş için fikirlerini paylaşıyorlar. “Merkez Bankasının bağımsızlığını sağlayacağız, ekonominin gereği olan kararları alacağız. Tarımda ve sanayide üretimi ve niteliği artıracağız. Ülkeye kambur olan Yap-İşlet Devret projelerine son vereceğiz. Yeni eserleri devletin kendi kaynakları veya dış borçlanmasıyla yapacağız. Yapılmış olan YİD borçlarına hukuki çözüm bulacağız ve makul fiyatlar üzerinden yeniden yapılandıracağız. Suriyelileri ülkelerine göndereceğiz” gibi çözüm yollarını açıklıyorlar.

Siz, yine muhalefetin bunları ve benzeri açıklamalarını duymazdan görmezden gelin ve hemen soruyu yapıştırın: 

“Senin ekonomik kurtuluş reçeten ne?” 

Kardeşim, senin anlayacağın şekilde ben özetleyeyim:

AKP iktidarının yaptıklarını yapmasınlar… 

Tek adam yönetiminden vazgeçip ortak aklı esas alsınlar…

Ekonomi tahsili olmayanı ekonomi bakanı, Merkez Bankası tecrübesi olmayanı MB Başkanı yapmasınlar… 

Diplomasını ve “yazdım” dediği ekonomi kitabını görmediğimiz fakat kendisinin “ekonomist” olduğunu iddia eden muhteremler uzmanlık gerektiren işlere karışmasınlar yeter.

Türkiye’nin iyi yetişmiş uzman ekonomistleri var. Yeter ki ekonominin başına yetişmiş ehil insanlarımızı getirsinler. Herkesin kabul ettiği akla ve ekonomi bilimine uygun çözüm yollarına başvursunlar kâfi. 

Cin fikir ve mucizevi çözüm yolları denemelerinin başarılı olduğu görülmemiştir.

Tek adam yönetiminin uzun vadeli istikrarlı bir program uygulanmasını sağlamadığını acı bir şekilde tecrübe ettik.

Bilimin ve ortak aklın rehberliğinde çözüm aramanın zamanı geldi de geçmektedir.

 

Bu içerik size ne hissettirdi?

  • 0
    SEVDİM
  • 0
    ÜZÜLDÜM
  • 0
    KIZDIM
  • 0
    ŞAŞIRDIM
  • 0
    BEĞENDİM
  • 0
    BEĞENMEDİM
  • 0
    GÜLDÜM
  • 0
    ALKIŞ

Yorumlar (0)

Bu içerik ile ilgili henüz yorum yazılmamış

Ruhittin Sönmez Diğer Yazıları

16
OCAK

2025

Trump Erdoğan'ı neden övdü?

Ruhittin Sönmez'in 'Trump Erdoğan'ı neden övdü?' adlı köşe yazısı.... Devamı

13
OCAK

2025

Dervişoğlu'nun Kocaeli'den verdiği mesajlar

Ruhittin Sönmez'in 'Dervişoğlu'nun Kocaeli'den verdiği mesajlar' adlı köşe yazısı... Devamı

13
OCAK

2025

Dervişoğlu'nun Kocaeli'den verdiği mesajlar

Ruhittin Sönmez'in 'Dervişoğlu'nun Kocaeli'den verdiği mesajlar' adlı köşe yazısı... Devamı

06
OCAK

2025

Ortadoğululaşmanın neresindeyiz?

Ruhittin Sönmez'in 'Ortadoğululaşmanın neresindeyiz?' adlı köşe yazısı... Devamı

30
ARALIK

2024

Ev gençleri sorunu

Ruhittin Sönmez'in 'Ev gençleri sorunu' adlı köşe yazısı... Devamı

26
ARALIK

2024

Bir eski bakanın 25 milyar dolarlık iddiası

Ruhittin Sönmez'in 'Bir eski bakanın 25 milyar dolarlık iddiası' adlı köşe yazısı... Devamı

23
ARALIK

2024

Esad ve Netanyahu yargılanmalı da Öcalan'a af niye?

Ruhittin Sönmez'in 'Esad ve Netanyahu yargılanmalı da Öcalan'a af niye?' adlı köşe yazısı... Devamı

12
ARALIK

2024

Zafer sevinci

Ruhittin Sönmez'in 'Zafer sevinci' adlı köşe yazısı... Devamı

10
ARALIK

2024

Esad sonrası Suriye

Ruhittin Sönmez'in 'Esad sonrası Suriye' adlı köşe yazısı... Devamı

05
ARALIK

2024

Aklı başında bir yönetim böyle hatalar yapmaz

Ruhittin Sönmez'in 'Aklı başında bir yönetim böyle hatalar yapmaz' adlı köşe yazısı... Devamı

İlgili Haberler

21 yılda 40 kat artış! Ekonomik dönüşüme dikkat çekti Bu hesaba siz de
Bölgesel

21 yılda 40 kat artış! Ekonomik dönüşüme dikkat çekti Bu hesaba siz de

CHP Burdur Milletvekili İzzet Akbulut, Türkiye'nin ekonomik tablosunu çarpıcı bir hesapla ortaya koydu. 21 yıl öncesinin pazar alışverişi, bugün için tam 1044 TL!

2024 ekonomik zorluklar ve kuraklıkla geçti, 2025'i anlattı
İş Dünyası

2024 ekonomik zorluklar ve kuraklıkla geçti, 2025'i anlattı

Burdur Ticaret Borsası Başkanı Ömer Faruk Gündüzalp, 2024 yılını değerlendirdi. 2025 hedefleri arasında yerel gıda enflasyonu hesaplama ve tohum tescili çalışmaları yer alıyor. Tarımda kuraklıkla mücadele projeleri sürüyor.

Korkuteli OSB, ilçenin gelişimi için lokomotif olacak
Bölgesel

Korkuteli OSB, ilçenin gelişimi için lokomotif olacak

Korkuteli Belediye Başkanı Saniye Caran, OSB Müteşebbis Heyeti Toplantısı'nda ilçenin sanayi potansiyelini artırma ve istihdam olanaklarını geliştirme hedeflerini açıkladı.

Cari açıkta büyük düşüş Türkiye ekonomisinde tarihi dönemeç
İş Dünyası

Cari açıkta büyük düşüş Türkiye ekonomisinde tarihi dönemeç

Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek, cari açığın Ocak-Kasım döneminde 5,6 milyar dolara gerilediğini açıkladı. Detaylar için tıklayın!

Şehrin ekonomisine 3 milyar TL katkı sağlayacak Jeotermal OSB’den büyük beklenti
İş Dünyası

Şehrin ekonomisine 3 milyar TL katkı sağlayacak Jeotermal OSB’den büyük beklenti

Kayseri’de Tarıma Dayalı Jeotermal İhtisas OSB faaliyete geçiyor! 3 milyar TL yıllık gelir, 50 milyon dolarlık ihracat ve kadın istihdamına öncelik veren proje, şehir ekonomisini canlandıracak.

Beyağaç, yeni tekstil fabrikasıyla ekonomik kalkınmaya adım attı
Bölgesel

Beyağaç, yeni tekstil fabrikasıyla ekonomik kalkınmaya adım attı

Beyağaç Belediye Başkanı Sezayi Pütün, ilçenin ekonomik kalkınmasına önemli bir katkı sağlamak amacıyla başlatılan tekstil fabrikası inşaatında zemin betonunun atıldığını duyurdu. Detaylar haberimizde..