Av. Ahmet Sedat Oktay

Fillerin Şafağında Ağaran Bucak Ovası: Kreatapolis Savaşı Tarih: M.Ö. 319

Av. Ahmet Sedat Oktay'ın 'Fillerin Şafağında Ağaran Bucak Ovası: Kreatapolis Savaşı Tarih: M.Ö. 319' adlı köşe yazısı...

Fillerin Şafağında Ağaran Bucak Ovası: Kreatapolis Savaşı “Tarih: M.Ö. 319*

Kreatapolis’te konuşlanan Perdiccas Ordusu, tan ağarıp şafak sökerken Bucak Ovası’ndan Kestel Gölüne doğru hakim tepelerden yankılanan garip çığlıkların arasında neler olup bittiğini anlamaya çalışıyordu.

Perdiccas Komutanı Alketas, nizami şekilde ilerleyen düşman ordusunun kılıç, mızrak ve kalkan şakırtıları yakınlaşınca garip çığlıkların sahibini de ürpertiyle buldu; Savaş Filleri.

En büyük düşmanları Tekgözlü Antigon,
30 Savaş Fili, 40.000 Falanks Piyade, 7.000 Süvariden oluşan devasa ordusuyla Perdiccas Ordusuna baskın yapmıştı.
Alketas, ordusunu teyakkuza geçirmek istese de artık çok geçti. Antigon, Kreatapolis mevkinde yakaladığı Perdiccas ordusunu saatler içerisinde yok etti.”(*Bazı Kaynaklarda M.Ö. 320)

Evet, Bir savaş romanı yazsaydım, Kreatapolis Savaşına dair kısmı bu cümlelere sığdırmaya çalışırdım.

Başından belirtmek fayda var, Bu yazdıklarım hayal gücümün ürünü değil.

Tarihi vesikalardan bir yansıma.

Kreatapolis Savaşı’nda Savaş Fillerinin kullanıldığını yazdığım tarih kurgusunda haliyle belirginleştirmek istedim.

Çünkü, Fillerin savaşlarda kullanımı denince hemen aklımıza Ankara Savaşı gelir.

1402 yılında İki Büyük Türk Hakanını karşı karşıya getiren bu savaşta Emir Timur’un fillerini Yıldırım Bayezid Han’ın karşısında görürüz.

Ancak Ankara Savaşı dışında Anadolu’da savaş filinin kullanıldığı bir başka savaşın yaşadığımız topraklar olan Burdur’da, ilçe bazında baktığımızda Bucak’ta olması bizler için hayli ilgi uyandırıcıdır.

Kreatapolis Savaşı

Antik çağlarda Anadolu, sadece yerleşim ve ticaret ile değil, savaşlarla da ön plana çıkan stratejik bir bölgedir.

Pisidia Kentlerinden biri olan(Pamfilya ve Likya Bölgesinin kesişim kümesi diyebileceğimiz bir noktadadır) Kreatapolis tarihi vesikalara bu yönüyle girmiştir.

Antik Yunan Dilinde Kreata, Türkçe telaffuz ve karşılığıyla Girit demektir.

Evet, Girit Adası’nın Anadolu topraklarında adaşı olan bir yerleşim yeri vardır.
Yabancı Antik Çağ Tarihçilerine göre Burdur ilinin Bucak İlçe Sınırlarında yer alan Yüreğil Köyü’nün Büğdüz Mevki, o günün şartlarında Pisidia Uygarlığı kentlerinden birine vücut veriyordu: o kentin adı Kreatapolis(Giritkent)’ti.(Bölgeye yabancı olan bazı kaynaklar Burdur İlimize Bağlı Büğdüz Köyü ile Yüreğil Köyü’nün hemen üstünde yer alan Büğdüz Mevki’ni birbirine karıştırmakta, ya da konum oluştururken kararsızlık yaşamaktadır. Büğdüz Köyümüzün yakınında bulunan antik yerleşim yeri Bereket Köyü sınırlarında yer alan Moatra’dır)

Kreatapolis’i tarihin perspektifinde belirgin hale getiren ise Büyük İskender’in ölümünden sonra yaşanan Diadochi Savaşları’dır.

Büyük İskender’in Ölümü ve Diadochi Savaşları

Büyük İskender’in Milattan Önce 323 yılında ölümü, kurduğu devasa imparatorluk içerisinde iç karışıklığı da beraberinde getirir.

İskender’in generalleri (diadokhlar) arasında büyük bir hükümranlık savaşı başlar.

İskender’in naibi olan Perdiccas, imparatorluğun kontrolünü elinde tutmaya çalışırken,Milattan Önce 321’de bir suikast sonucu öldürülür.

İskender’in Satraplarından biri olan Antigonos Monophtalmos (Tek Gözlü Antigonos) bu suikasttan sonra kendi krallığını kurmak için harekete geçer.

Tek Gözlü Antigonos, Asya Ordu Komutanı sıfatını kazanır ve akabinde Kapadokya Satrabı Evmenes’in üzerine gider.

Antigonos, Kapadokya’da bir dizi başarı kazandıktan sonra bir anda yönünü Pamfilya, Likya ve Pisidia bölgesine çevirir.

Antigonos, Pamfilya bölgesinde(Antalya ve çevresi) hakimiyet süren Perdiccas’ın Kardeşi Alketas’a baskın yapmaya karar vermiştir.

Bu karar neticesinde Antigonos Ordusu, Kapadokya’dan 300 Mil uzaklıkta bulunan Kreatapolis’e 7 gün gibi kısa bir sürede intikal eder.

Perdiccas Birliğinin Komutanı Alketas, çaresiz ve hazırlıksız bir şekilde Antigonos ordusuyla Kreatapolis’te karşı karşıya kalır.

Antigonos’un ordusu 30 savaş fili, 40.000 piyade ve 7.000 süvariden oluşmaktadır.
Sayıca üstün ve Savaş filleriyle desteklenen bu ordu, 20.000 Kişilik Perdiccas Ordusunu ağır bir yenilgiye uğratır.

Alketas, elinde kalan birliklerle Kreatapolis’ten Termessos’a çekilse de sığındığı yerde tartışmalı bir şekilde hayatını kaybeder.

Antigonos, Kreatapolis Savaşı’nın ardından, Anadolu’da gücünü pekiştirerek Diadokhlar arasında daha güçlü bir konuma yükselmiş ve kısa bir zaman sonra da kendi krallığını kurmuştur.

Evet, bundan 2350 yıl önce Bucak sınırları içinde Fillerin de kullanıldığı ve yeni bir krallığın kurulmasını sağlayacak kadar etkili ve bir o kadar büyük bir savaş yaşandı.

Bucak’ta, Burdur’da ve Ezcümle bölgemizde Kreatapolis Savaşına benzer bir çok etkili tarihi argümanın olduğu bir gerçek.

Bizim kültürümüz ve mensubiyetimiz adına bu savaştan kaynaklı oluşan bilgiler, bugünün şartlarında ilgi uyandırmayabilir.

Ancak Antik Çağ Tarihinin ve Helenizmin Anadolu’nun her bir noktasına dair fikir sahibi olmasına anlam vermemizi sağlayabilir.

Evet; O savaş gününü, Fillerin Şafağında ağaran Bucak Ovasını ve Kestel Gölünü(Paludes) şimdi bir kez daha hayal edin.

Tarih, bunun için güzeldir.

Devam yazılarda buluşmak dileğiyle…

Ahmet Sedat Oktay

25 Ocak 2025