Rabia Yüncü

Depresyon ve Beslenme

Rabia Nur Yüncü'nün 'Depresyon ve Beslenme' adlı köşe yazısı

Sağlıklı bir yaşam için bireyin kendisini fizyolojik olarak iyi hissetmesinin yanında duyusal olarak da iyi hissetmesi gerekir. Size günümüzde görülme sıklığı artan, bir duygu durum bozukluğu hastalığı olan depresyondan bahsetmek istiyorum. Depresyon kalıtımsal, çevresel ya da hormonal bozuklar sonrasında gelişen bir hastalıktır. Depresyonda olan bireyde daha önceden isteyerek ve severek yaptığı günlük aktivitelere karşı isteksizlik ve hayattan zevk alamama durumu vardır. Ek olarak kişide kederli ve üzgün bir duygu durum ile birlikte görülen bazı değişiklikler zamanla oluşur. Bu durumda kişi her şeyi olumsuz olarak değerlendirerek karamsarlık düşünceleri ile geçmişi ve geleceği düşünmeye başlar. Depresyon tedavi edilebilir bir hastalıktır, psikoterapi ve ilaç tedavisinin yanında tıbbi beslenme tedavisi de oldukça önemlidir. Bazı besinlerin depresyonu önleyebileceği bazı besinlerin de depresyonu tetikleyebileceği söylenebilir.

Bazı besinler ve depresyon ilişkisi:

Triptofan

Karaciğerde ve kanda triptofan seviyesi yükseldiğinde mutluluk hormonu olarak da bilinen serotonin konsantrasyonları artar. Ancak, bunun beyin dokularındaki serotonin varlığını doğrudan artırdığı söylenemez. Kaju fıstığı, ceviz, fıstık, badem gibi kabuklu yemişlerin; susam, kabak çekirdeği ve ayçiçeği gibi çekirdeklerin; soya fasulyesinin ve buğday, pirinç ve mısır gibi tahılların triptofandan zengin olduğu söylenebilir.

Karbonhidrat

Yüksek karbonhidrat içerikli gıdaların tüketimi beyindeki serotonin seviyesini yükselterek kişinin ruh hali iyileştirebilir. Yeni Zellanda’da yapılan bir çalışmada genç erişkinlerde karbonhidrat tüketimini araştırılmış ve meyve-sebzelerin bol miktarda tüketildiği bir diyet uygulayan katılımcıların daha sakin, daha mutlu ve enerjik hissettikleri görülmüştür.

Omega-3

Antiinflamatuvar ve kardiyoprotektif etkileri dolayısıyla omega-3 çoklu doymamış yağ asitlerinin kardiyovasküler hastalıkların önlenmesinde etkili olduğu bilinmektedir. Yapılan güncel çalışmalarda, omega-3 çoklu doymamış yağ asitlerinin depresif bozukluklar da dahil olmak üzere bazı mental hastalıkların tedavisinde kullanılabilecekleri ileri sürülmüştür. Somon, ton balığı gibi yağlı balıklar, soya fasulyesi, lahana, semizotu, ıspanak, ceviz, avokado, keten tohumu, ceviz, chia omega-3 açısından zengin besinlerdir.

Antioksidanlar

Antioksidan bileşikler kan dolaşımının iyileştirilmesi, hafızanın geliştirilmesi ve kolesterolün düşürülmesine yardımcı olurlar, dolayısıyla genel sağlıkta iyileşme sağlarlar. Antioksidan bakımından zengin besinlerin diyette yüksek oranda alınması ileri yaşlardaki bireylerde düşük inflamasyon, düşük triptofan yıkımı olduğu bilinmektedir. Antioksidandan zengin besinler ile beslenmek triptofan seviyesini yükseltir ve dolaylı olarak depresyon gibi duygu durum bozukluğu hastalıklarına yarar sağlar. Meyve, sebze, kabuklu yemişlerin yanı sıra tahıllar ve kızılcık veya çilek gibi etli ve zarlı kabuksuz meyveler, balık, meyve, sebze, kabuklu yemiş ve çekirdekler antioksidan kapasitesi yüksek yiyeceklerdir.

Zeytinyağı, balık, meyve, sebze, fındık, baklagiller, kümes hayvanlarının eti, süt ve işlenmemiş et gibi birçok sağlıklı gıdanın depresyon riski ile ters ilişkili olduğu bulunmuş ve bu gıdaların depresif semptomların tedavisinde kullanılabilecekleri ileri sürülmüştür. Şekerli içecekler, rafine gıdalar, kızarmış yiyecekler, işlenmiş et, rafine tahıllar ve yağ oranı yüksek süt ürünleri, bisküvi, meze ve hamur işi tüketimini kapsayan sağlıksız batılı beslenme alışkanlıklarının artmış depresyon riski ile ilişkili olduğu gösterilmiştir.